دکستروز نوعی قند ساده است که از آن برای درمان کاهش قند خون و همچنین به عنوان مکمل غذایی در ورزش بدن سازی استفاده می‌شود. البته این ماده کاربردهای دیگری نیز دارد که در ادامه آنها را با هم بررسی می‌کنیم. برای آشنایی با دکستروز، کاربردها و همچنین اثرات دکستروز بر قند خون تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
دکستروز چیست؟
دکستروز نوعی از قندهای ساده است که با استفاده از دانه‌های ذرت تولید می‌شود. ترکیبات این ماده از نظر شیمیایی با ترکیب ماده گلوکز یا قند خون یکی می‌باشد. از دکستروز برای کاربردهای مختلفی در صنایع از مواد غذایی گرفته تا تولید دارو استفاده می‌شود.
مهم‌ترین خاصیت قندهای ساده سرعت بالا در جذب است، مصرف دکستروز نیز باعث افزایش سطح قند خون شده و انرژی فرد را بالا می‌برد. مصرف این ماده باید با توجه به نیاز و کاربرد آن صورت بگیرد و از مصرف بی‌رویه آن خودداری شود. در ادامه با انواع دکستروز و اثرات دکستروز بر قند خون آشنا شده و ویژگی‌های هر یک از آنها را به شما می‌گوییم.
برای مثال می توان از آن در محلول هایی که برای تزریق وریدی استفاده می شوند بهره برد یا با ترکیب در داروهای دیگر، قند خون بیمار را افزایش داد.
انواع دکستروز و ویژگی‌های آنها
ماده دکستروز با توجه به حالت فیزیکی آن به دو دسته مختلف تقسیم می‌شود. در ادامه هر یک از انواع آن و اثرات دکستروز را برای شما مورد بررسی قرار می‌دهیم:
دکستروز پودری
دکستروز بی آب که به آن دکستروز پودری هم گفته می‌شود با فرمول C6H12O6 یک ماده جامد سفید رنگ شبیه به شکر است. این ماده که دمای ذوب آن 146 درجه سانتی گراد است را میتوان مانند شکر برای تهیه مواد غذایی استفاده کرد.
نکته مهم در مورد استفاده از این ماده، رعایت دمای حرارت لازم برای آن است، مخصوصا وقتی آن را با مایعات ترکیب می‌کنیم. درجه حرارت پایین در زمان استفاده از این ماده مانع از ایجاد بوی سوختگی در غذا خواهد شد.
دکستروز شربتی
دکستروز مایع که با نام دکستروز شربتی یا شربت دکستروز شناخته می‌شود با فرمول شیمیایی C6H12O6H2O نمایش داده می‌شود. این ماده از ذرت، سیب زمینی، گندم و برنج تهیه می‌شود و در دمای 83 درجه سانتی گراد ذوب می‌شود.
از مهم‌ترین ویژگی دکستروز مایع یا شربتی جلوگیری از یخ زدگی است. همچنین این ماده می‌تواند رطوبت را حفظ کرده و از سفت شدن جلوگیری کند.
انواع دکستروز و اثرات آن بر قند خون
ارزش غذایی دکستروز و اثرات دکستروز بر قند خون
دکستروز مانند کربوهیدرات‌های دیگر یک ماده با کالری 4 کیلو کالری برای هر گرم است. این ماده یک شاخص گلیسمی بالا به معنای افزایش دهنده سریع سطح قند خون می‌باشد. این ماده معمولا به خاطر انرژی زا بودن و همچنین خاصیت شیرین کنندگی پایینی که دارد، در دسرها و انواع نان به کار برده می‌شود.
یک نمونه بارز دیگر که میتوان اشاره کرد دکستروز پودری ذرت است که به نام‌های شکر برنج، شکر انگور، شربت برنج و شکر ذرت نیز شناخته می‌شود. علاوه بر این دکستروز یک ماده موثر به عنوان نگهدارنده در تولید انواع مربا است.
کاربردهای دکستروز و اثرات دکستروز بر قند خون
دکستروز با توجه به ویژگی‌هایی که دارد، کاربردهای زیادی در صنایع مختلف پیدا کرده است در ادامه کاربردهای این ماده شیرین کننده را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم:
کاربرد دارویی
دکستروز در تولید ژل و قرص برای کمک به بیماران مبتلا به هایپوگلیسمی یا بیماری مزمن افت قند خون کاربرد دارد. وقتی بیمار دچار حمله افت قند خون می‌شود، دچار علائمی همچون سرگیجه، ضعف، افزایش ضربان قلب و همچنین افزایش تعریق می‌گردد. ترکیب قرص یا ژل حاوی دکستروز با بزاق دهان فرد به سرعت ترکیب شده و قند خون بیمار را افزایش می‌دهد.
استفاده از دکستروز در تولید انواع مواد غذایی
دکستروز هم به عنوان یک شیرین کننده و هم به عنوان یک ماده نگهدارنده در تولید مواد غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این از دکستروز به عنوان حجم دهنده در تهیه انواع سس‌ها مخصوصا سس گوجه فرنگی کاربرد دارد.
علاوه بر این صنایع نوشیدنی از این ماده برای تولید انواع انرژی زاها، نوشیدنی‌های الکلی و آبجو استفاده میکنند. کاربرد دیگر دکستروز در تولید انواع فرآورده‌های گوشتی همچون سوسیس و کالباس است که باعث بهبود طعم و ماندگاری آنها می‌شود.
کاربرد در تولید محصولات بهداشتی و مراقبتی
نوع پودری دکستروز یکی از مواد اولیه در ترکیبات انواع محصولات آرایشی چشم، مواد شوینده حمام، پاک کننده‌ها و محصولات مراقبتی پوست و مو است.
کاربرد دکستروز برای کودکان و اثرات دکستروز بر قند خون آنها
درمان بیماری افت قند خون در کودکان، ممکن است باعث بروز آسیب‌های عصبی در آنها شود. برای افزایش سطح قند خون در کودکان مبتلا به هایپوگلیسمی، معمولا از داروهای حاوی دکستروز استفاده میکنند.
البته برای افزایش قند خون نوزادان می‌بایست با مشورت با پزشک، میزان کنترل شده‌ای از دکستروز را به صورت خوراکی به آنها بدهید. معمولا نوزادانی که به صورت زودرس به دنیا می‌آیند، در معرض خطر ابتلا به بیماری افت قند خون هستند.
استفاده از دکستروز در تولید انواع مواد غذایی
اثرات دکستروز بر قند خون در ورزشکاران
از دکستروز برای افرادی که در رشته بدن سازی فعالیت میکنند، در افزایش وزن و عضله موثر است. مخصوصا نوع دکستروز خشک آنهیدروز در لبنیات ، نانوایی و قنادی و نوشیدنی ها . برای ورزشکاران بسیار مناسب است زیرا قند این محصول بسیار سریع برای بدن انرژی تولید میکند. حتی افراد معمولی هم برای بالابردن سریع انرژی و قند خون از دکستروز استفاده میکنند.
کاربرد اثرات دکستروز در صنعت
از دکستروز در ترکیبات مواد اولیه رزین به عنوان یک نرم کننده استفاده می‌شود. کاربرد دیگر این ماده در پیشگیری از بسته شدن قطعاتی که دچار خشک شدگی شده‌اند، می‌باشد. علاوه بر این در صنعت از این ماده برای تولید چرم، تیمار فلزات و بازیافت نیز استفاده میکنند.
عوارض جانبی مصرف دکستروز چیست و اثرات دکستروز بر قند خون
با این که از دکستروز برای افزایش میزان قند خون استفاده می‌شود، اما مصرف بیش از حد آن نیز عوارض خاص خودش را دارد. مصرف بیش از حد دکستروز ممکن است فرد را به علائم هیپرگلیسمی دچار کند. از جمله این عوارض میتوان به تکرر ادرار، سر گیجه، کاهش آب بدن و تشنگی بیش از حد اشاره کرد.
علاوه بر این خوردن بیش از حد این قند ساده باعث تجمع مایعات در بدن و بروز تورم می‌شود. با این که استفاده از دکستروز در حالت عادی بی‌خطر است اما در بعضی موارد خطراتی را برای سلامتی افراد به دنبال دارد. در ادامه مهم‌ترین عوارض جانبی استفاده از ماده دکستروز را برای شما بیان می‌کنیم:
- افزایش میزان قند خون
- کاهش هوشیاری
- ورم بدن
- اسهال
- تغییر در ریتم تنفس
- عطش بیش از حد
- کاهش میزان منیزیم در خون
- تجمع مایعات در ریه‌ها
- کاهش فسفات خون
پزشکان با توجه به شرایط بیمار و میزان نیاز او باید اندازه مشخصی از دکستروز را تجویز کنند. علاوه بر این پزشک باید با احتیاط بیشتری برای بیماران زیر این ماده را توصیه کنند:
- بیماران مشکوک به دیابت
- افراد مبتلا به ورم در پاها و بازوها
بنابراین افرادی که قرار است از دکستروز برای افزایش میزان قند خون خود استفاده کنند، می‌بایست قند خود را کنترل نمایند.
البته باید توجه داشت که نوع دکستروز مونوهیدرات آبدار در محلول های تزریقی وجود دارد که قابلیت ترکیب شدن با سایر دارو ها را دارد و می توان از آن برای بالا بردن قند خون استفاده کرد.
عوارض جانبی مصرف دکستروز چیست؟
مهم‌ترین اثرات دکستروز بر قند خون چیست؟
استفاده از دکستروز چه به صورت خوراکی و چه تزریقی باعث افزایش میزان قند خون شما خواهد شد. بنابراین توصیه می‌کنیم همراه با مصرف این ماده، قند خون خود را نیز کنترل کنید. البته برای بیمارانی که در بیمارستان بستری هستند، کنترل قند خون آنها به صورت روزانه انجام می‌شود.
نکات مهم در تزریق داروهای حاوی دکستروز
تزریق داروهای دارای ماده دکستروز باعث افزایش ناگهانی قند خون افراد می‌شود. بنابراین باید با توجه به شرایط بیماری فرد، نکاتی را در مصرف این ماده در نظر داشته باشید. مهم‌ترین نکات در تزریق داروهای حاوی دکستروز عبارتند از:
- انواع دکستروز را باید از مراکز معتبر خریداری کنید.
- اگر بیمار به ماده دکستروز حساسیت دارد، باید فورا آن را به پزشک و کادر درمان اطلاع دهید.
- اگر بیمارتان به انواع مواد غذایی و داروها آلرژی دارد، باید پیش از مصرف دکستروز، آن را با پرستاران در میان بگذارید.
- باید پس از مصرف دکستروز خوراکی و تزریقی، سطح قند خون بیمار به طور مرتب اندازه گیری شود.
- در بیماران سالمند پیش از مصرف دکستروز می‌بایست ابتلای آنها به بیماری‌های کبدی و کلیوی به طور دقیق بررسی شود.
- در صورتی که بیمار باردار باشد، باید شرایط خود را با کادر درمان در میان بگذارد و آزمایش‌های لازم را انجام دهد.
- اگر بیمار در دوران شیردهی قرار دارد، پیش از استفاده از دکستروز با پزشک متخصص مشورت کنید.
- اگر پزشک‌تان مصرف ماده دکستروز را برای شما تجویز کرده است، تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را به او اطلاع دهید.
سخن پایانی
در این مقاله از سایت … در مورد اثرات دکستروز بر قند خون صحبت کردیم. گفتیم این ماده که یک قند ساده است، به سرعت جذب شده و باعث افزایش میزان قند خون فرد می‌شود. این ماده هم به صورت خوراکی و هم به شکل تزریقی تجویز می‌گردد.
این ماده همچنین در صنایع مختلف همچون صنایع غذایی، تولید دارو و محصولات مراقبتی پوست و مو کاربرد دارد. استفاده بیش از حد دکستروز باعث بروز عوارض مختلفی می‌شود که در مورد آنها به طور کامل صحبت کردیم.
گفتیم مصرف بی‌رویه این ماده باعث بروز مشکلاتی همچون افزایش ناگهانی قند خون، تکرر ادرار، کاهش هوشیاری، آمبولی ریه و … می‌شود. در پایان نیز مهم‌ترین نکاتی که برای خرید دکستروز باید در نظر داشته باشید را بیان کردیم.
خرید دکستروز از مراکز معتبر، کنترل قند و اطلاع پزشکان از آلرژی بیمار به دکستروز و دیگر مواد غذایی و دارویی از جمله این مواردند. اگر در مورد نحوه مصرف یا شرایط خرید دکستروز سوالی داشتید، همین حالا با ما در … تماس بگیرید. کارشناسان ما در ساعات اداری پاسخگوی سوالات شما در مورد این ماده پرکاربرد هستند.