اسیدها به طور طبیعی و شیمیایی در طبیعت و آزمایشگاهها موجود میباشند. این مواد بسته به خصوصیات و ویژگیهایی که دارند، در علوم و صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرند.
برخی از این اسیدها قابلیت خوراکی دارند و در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار میگیرند.
ما امروز در این مقاله میخواهیم یکی از اسیدهای پرکاربرد یعنی اسید تارتاریک که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد را مورد بررسی قرار دهیم.
اگر شما میخواهید این اسید را بشناسید و نقش اسید تارتاریک در پزشکی را متوجه شوید تا انتها با ما همراه شوید.
اسید تارتاریک چیست؟
برای این که به کاربرد اسید تارتاریک در صنایع مختلف و نقش اسید تارتاریک در پزشکی بپردازیم، ابتدا باید بدانیم که اسید تارتاریک چیست؟
اسید تارتاریک یک ماده ارگانیک با فرمول شیمیایی C4H6O6 میباشد که در دو گرید اسید تارتاریک خوراکی و صنعتی سنتز میشود و همین امر موجب افزایش ارزش و قیمت اسید تارتاریک شده است.
اسید تارتاریک در پزشکی پودری سفید رنگ است که طعمی ترش دارد و در صنایعی مانند صنایع غذایی، دارویی، آرایشی و … کاربردها زیادی دارد. در ادامه کاربردهای اسید تارتاریک در صنایع مختلف را مورد بررسی قرار میدهیم.
کاربرد اسیدتارتاریک
کاربردهای اسید تارتاریک
اسید تارتاریک در پزشکی ویژگیهای زیادی دارد به همین در صنایع مختلف از صنایع غذایی و دارویی گرفته تا صنایع آرایشی و… کاربرد دارد.
یکی از اصلیترین کاربردهای اسید تارتاریک استفاده از این اسید به عنوان یک طعم دهنده در صنایع غذایی و دارویی میباشد.
همان طور که گفتیم، اسید تارتاریک طعمی ترش مانند دارد. به همین دلیل است که از این اسید به عنوان یک طعم دهنده استفاده میشود.
البته خاصیت آنتی اکسیدانی این اسید باعث شده که از آن به عنوان نوعی نگهدارنده هم در صنایع غذایی و دارویی استفاده کنند.
کاربردهای این اسید بسیار گسترده میباشد در ادامه برخی از مهمترین کاربردهای اسید تارتاریک را مورد بررسی قرار میدهیم. مهمترین کاربردهای ایتار تاریک عبارت است از:
۱_ طعم دهنده
یکی از مهمترین کاربردهای اسید تارتاریک در پزشکی استفاده از این اسید به عنوان یک طعم دهنده در صنایع غذایی است.
این اسید طعم ترش بیشتری نسبت به اسید سیتریک دارد، به همین دلیل در بسیاری از مواد غذایی مانند آبنباتها و شکلاتها جایگزین اسید سیتریک میشود.
نکتهای که باید در مورد اسید تارتاریک بدانیم این است که این اسید به طور طبیعی در برخی میوهها مانند انگور موجود است.
همین مسئله باعث شده در تولید برخی از شربتها و آبمیوهها مانند آب انگور به عنوان یک طعم دهنده مورد استفاده قرار بگیرد.
۲_استفاده به عنوان نگهدارنده
کاربرد دیگر اسید تارتاریک در صنایع غذایی، استفاده به عنوان یک ماده نگهدارنده در صنایع غذایی میباشد.
اسید تارتاریک خاصیت آنتی اکسیدانی بالایی دارد همچنین باعث بالا رفتن اسیدیته محلول شده در مواد غذایی میشود.
به همین دلیل است که این اسید یک یک عامل ضد میکروبی شناخته میشود که میتواند مانع از فاسد شدن مواد غذایی شود. به خاطر همین ویژگیها از این اسید به عنوان یک نگهدارنده در صنایع غذایی استفاده میشود.
کاربرد اسید تارتاریک در صتنایع غذایی
۳_ استفاده به عنوان حجم دهنده
کاربرد دیگری که اسید تارتاریک در صنایع غذایی دارد، استفاده به عنوان یک حجم دهنده است. از این اسید در تولید بیکینگ پودر که یک حجم دهندهی اصلی در نانواییها و قنادیا میباشد، استفاده میکنند.
ترکیب اسید تارتاریک با سدیم بی کربنات باعث تولید گاز دی اکسید کربن میشود. دی اکسید کربن عامل اصلی افزایش حجم خمیر است.
۴_ بستهبندی عسل کندو
یکی از مشکلاتی که در بستهبندی عسلهای طبیعی وجود دارد، رسوب عسل به دلیل تغییر دمای محیط میباشد.
زمانی که عسل از مناطق سردسیر به مناطق گرمسیر میآید، غلظت آن کاهش مییابد و ممکن است از ظرف بستهبندی رسوب کند. استفاده ناچیز از اسید تارتاریک میتواند مانع این اتفاق شود.
۵_ استفاده در لوازم آرایشی و بهداشتی
از دیگر کاربردهای اسید تارتاریک استفاده از این نوع اسید در صنایع آرایشی و بهداشتی است.
اسید تارتاریک خاصیت درخشان کنندگی و آنتی اکسیدانی بالایی دارد به همین دلیل در بسیاری از کرمهای ضد چین و چروک، سفید کنندهها، کرمهای جوان سازی پوست و… مورد استفاده قرار میگیرد.
در صنایع بهداشتی هم در بسیاری از شویندههای غیر صابونی که خشکی پوست را بر طرف میکنند از اسید تارتاریک استفاده میشود.
این موارد برخی از مهمترین کاربردهای اسید تارتاریک در صنایع مختلف هستند. البته کاربردهای اسید تارتاریک در صنایع دیگری مانند صنایع ساختمانی و تولید سرامیک، دباغی، فراورش پارچه، رنگرزی، عکاسی و … بسیار زیاد میباشد.
نقش اسید تارتاریک در پزشکی
همان طور که تا اینجا گفتیم اسید تارتاریک در پزشکی به خاطر ویژگیهای منحصر به فردی که دارد در صنایع مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. جالب است بدانید که این اسید در پزشکی هم مورد استفاده قرار میگیرد.
یکی از کاربردهای اسید تارتاریک در پزشکی، استفاده از این اسید برای ساخت و طعم دار کردن دارو میباشد.
اسید تارتاریک خوراکی به دلیل آنتی اکسیدان بودن ایمنی بدن انسان را افزایش میدهدو باعث از بین رفتن رادیکالهای آزاد میشود.
همچنین از اسید تارتاریک و مشتقات آن برای سنتز فرآوردههای دارویی به خصوص ساخت نمکهای جوشان مخلوط شده با اسید سیتریک برای بهتر کردن طعم داروها استفاده میشود.
البته از این اسید در دوزهای پایین نمک آنتیموان پتاسیم اسید یا تارتار تهوع آور به عنوان یک خلط آور در شربتهای سرفه هم استفاده میشود.
به دلیل داشتن خواص اسیدی ازاسید تارتاریک در پزشکی و تولید داروهای گوارشی و به عنوان یک خنثی کننده یا متعادل کنندهی اسید معده استاده میشود.
این نوع اسید به عنوان یک حلال شیمیایی برای DL آمین بوتانول هم شناخته میشود.
اسید تارتاریک تنظیم کننده PH طبیعی واژن است و از عفونتهای برگشت پذیر واژن هم جلوگیری میکند. این موارد برخی از نقش اسید تارتاریک در پزشکی و داروسازی میباشد.
برخورد با اسید تارتاریک
نکات ایمنی در برخورد با اسید تارتاریک
همان طور که در ابتدا گفتیم، اسید تارتاریک دو گرید خوراکی و صنعتی دارد.
اسید تارتاریک خوراکی مضرات زیادی نداره و فقط باید در خوردن آن زیاده روی نکنید. همچنین نباید اسید تارتاریک خوراکی را برای مدت زمان طولانی استفاده کنید.
اما اسید تارتاریک صنعتی کمی خطرناکتر است و شما باید در برخورد با آن نکات ایمنی مختلفی را رعایت کنید. در ادامه برخی از نکات ایمنی که باید در برخورد با اسید تارتاریک مورد توجه قرار گیرد را بررسی میکنیم.
برخورد با چشم
اسید تارتاریک در پزشکی اگر با چشم تماس پیدا کند عوارضی مانند قرمزی، درد و سوختگی به وجود میآورد. در صورت تماس این اسید با چشم باید چشم را با اب زیاد بشویید.
شستشوی چشم باید بدون توقف تا ۱۵ دقیقه ادامه داشته باشد. بعد از شستشوی چشم حتما به مراکز درمانی مراجعه کنید.
امکان احتراق:
اسید تارتاریک در پزشکی یک مادهی شیمیایی یا قابلیت احتراق میباشد. باید مراقب باشید که این اسید در معرض آتش قرار نگیرد.
اما اگر آتش گرفت با استفاده از پودر خشک شیمیایی، فوم مخصوص و اسپری کردن آب میتوانید آن را خاموش کنید.
تماس با پوست:
اگر اسید تارتاریک با پوست انسان تماس پیدا کند، درد و قرمزی به وجود میآورد. در صورت برخورد این اسید با پوست حتما محل برخورد را با آب و صابون به مدت طولانی بشویید.
بلعیدن اسید تارتاریک:
بلعیدن و خوردن اسید تارتاریک صنعتی عوارضی مانند سوختگی، درد و شک به بدن همراه دارد. اگر فرد بعد از خودن این اسید بیهوش شد، چیزی به او نخورانید و فرد را مجبور به استفراغ نکنید.
بعد از بیهوش شدن فقط دهان فرد را با آب بشویید و با اورژانس تماس بگیرید.
استشمام:
استشمام زیاد اسید تارتاریک در پزشکی باعث عوارضی مانند تنگی نفس، احساس سوختگی، سرفهی شدید و… میشود.
اگر در معرض استشمام این اسید قرار گرفتید سریعا محل را ترک کنید و به محیط باز بروید تا هوای تازه استشمام کنید. در صورت نیاز از دستگاههای اکسیژن ساز استفاده کنید.
کلام آخر
ما در این مقاله سعی کردیم تا در مورد اسید تارتاریک و کاربردهای آن به ویژه نقش اسید تارتاریک در پزشکی صحبت کنیم. امیدواریم با خواندن این مقاله تمامی اطلاعاتی که در مورد این اسید پرطرفدار نیاز دارید را به دست آورید.
اما اگر سوالی در ذهن شما باقی مانده میتوانید با کارشناسان مجموعهی ما در ارتباط باشید.